Alkol kullanımı ve "Holiday Heart" Sendromu

Alkol kullanımı beyin hasarına yol açabilir!

Alkol günlük eğlence dünyası içinde farklı bir boyut hepimiz için. Sıradan yumuşak içeceklerin yanında, kokteyllerle veya saf olarak kullanmıyla hayatımıza giren ve bedenimiz üzerinde farklı etkileri olan bir içecektir.

Belki tarihin derinliklerinde bile yer alan bu içecek bize arkeolojik dünyadan tanımlamalar da getirmektedir. Ermenistan sınırları içinde kalan bir mağarada üretilen şarap, dinler tarihinin başlangıcı gibi görünen "Göbekli Tepe" bölgesinde bulunan kapların içindeki bira mayası kalıntıları, antik Çindeki izleri hayatımızın her noktasında alkolüm olduğunun kanıtı olarka kabul edilebilir.

Ben bu yazımda tıbbi yönden alkol kullanımını paylaşmak istiyorum.

Öncelikle bir tanım yapmamız gerekli: riskli içicilik olarak bilinen bir davranış, kalp üzerinde etkileri olan, davranışsal değişiklik meydana getiren veya medikal problem oluşturan durumdur (1). 30 yıl önce yapılmış bir çalışma; alkolün %4-40 arasında değişen durumlarda medikal problem oluşturarak kişilerin hastaneye başvurmasını sağladığını göstermiştir (2).

Dünya Sağlık Örgütü ise hastalık tanımlalarını yayınladığı DSM kriterlerinin sonucusu olan DSM-5 içerisinde buna yer vererek "Alkol Kullanım Bozukluğu" olarak takibini önermektedir.

Bir başka tanım: Sağlıksız Alkol Kullanımı; sağlık sorunu meydana getirecek alkol kullanımı olarak bildirilmektedir.  Risk oluşturacak miktarda alkol alımı, meydana gelen hastalık veya durumun alkol ile ilişkisinin olması ve DSM-5 ile tanımlanan Alkol Kullanım Bozukluğu kriterlerini içermesi bu durumu göstermetkedir (3).

Standart porsiyonlar üzerinden yapılan tanımlamalarda: erkekler için 1 haftada ortalama 14 porsiyon üzerinde, 1 günde 4 porsiyon üzerinde alkol alan ve 65 yaşından küçük kişiler ile kadınlar için; haftada 7 porsiyondan fazla, bir günde 3 porsiyondan fazla alkol alan ve 65 yaşından küçük olan kişiler Alkoliktir (4).

Standart Alkol porsiyonu:

1. 14 gram etanol içeren içecek 1 porsiyon olarak tanımlanmaktadır.
2. Şaraplar için alkol oranı %9-15 arasında değişmektedir. Basit bir hesap ile %10 alkol oranına sahip bir şarap için bu miktar 140 cc olarak tanımlanabilir.
3. Birlar için alkol oranı %3-9 arasında değişmektedir. %5 orana sahip klasik bir bira için 1 porsiyon oranı 280 cc olarak düşünülmelidir.
4. Rakı gibi yüksak alkole sahip içeceklerde alkol oranı %45-50 arasında bulunmaktadır. Bu içeceklerde 28 cc'lik bir alım ile porsiyonu tamamlanır. 

Alkol alımı ile ilgili tehlikeli sınır ise 2 saat içinde alınan alkolün kanda 0,08 g/dL konsantrassyona ulaşmasıdır. Yani kanda yapılan ölçümde 8 promil alkollü bulunmaktır (4).

 Tatil dönemlerinde insanlar açısında kullanımının artması ve karşılaştığımız problemler bizim için alkol kullanımının tehlikeli boyutlara ulabildiğini göstermektedir. Bunla ilgili olarak "Holiday Heart" sendromundan bahsetmek istiyorum. Karşılaşılacak sonuç ani ölüm olsada meydana geliş şekli olarak alkol kullanımı sonrasında ritm bozukluğu (özellikle kalbin kulakçık denilen bölgesinde düzensiz kasılma yani atriyal fibrilasyon), takip eden ve kalbin bütününe yayılan bir ritm bozukluğu (işte tam burada kalbin karıncığı, yani bedendeki kanın dolaşma şeklinin bozulması ventriküler fibrilasyon), sonrasında ani kardiyak ölüm ile sonuçlanan hazin durum (5).

 2021'in Kasım ayında yayınlanmış bir makaleden bahsetmek istiyorum (6):

%52'si kadın olan 408712 katılımcının takip edildiği çalışmada, hastalar 11,5 yıl boyunca izlenmiştir. Takip edilen kişilerin ortalama olarak haftalık 8 gram alkol alımı mevcuttur. Katılımcıların 1733'ünde ventiküler fibrilasyona rastlandığı bildirimiştir. 2044 kişide alkole bağlı olduğu düşünülen ani kardiyak ölüm gözlemlendi. Hastalardaki artmış alkol alımı ile ani kardiyak ölüm arasında ilişki olduğu saptanmıştır. Özellikle haftalık 26 porsiyonun üzerinde alkol kullanımın ani kardiyak ölüm ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Kaynaklar

1. Secretary of Health and Human Services. Tenth Special Report to the United States Congress on Alcohol and Health. US Department of Health and Human Services; Bethesda, MD 2000.

2. Magruder-Habib K, Durand AM, Frey KA. Alcohol abuse and alcoholism in primary health care settings. J Fam Pract. 1991 Apr;32(4):406-13. PMID: 2010741.

3. Saitz R. Clinical practice. Unhealthy alcohol use. N Engl J Med. 2005 Feb 10;352(6):596-607. doi: 10.1056/NEJMcp042262. PMID: 15703424.

4. National Insitute on Alcohol Abuse and Alcoholism. Helping patients who drink too much: A clinician’s guide. NIH Publication no. 05-3769, Bethesda, MD 2005.

5. Brown KN, Yelamanchili VS, Goel A. Holiday Heart Syndrome. [Updated 2021 Jul 11]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537185/

6. Samuel J. Tu, Celine Gallagher, Adrian D. Elliott, Dominik Linz, Bradley M. Pitman, Jeroen M.L. Hendriks, Dennis H. Lau, Prashanthan Sanders, Christopher X. Wong, Alcohol consumption and risk of ventricular arrhythmias and sudden cardiac death: An observational study of 408,712 individuals,
Heart Rhythm, 2021, https://doi.org/10.1016/j.hrthm.2021.09.040.