Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu ve Güneş Işığı

Güneş Işığı Yaşam Enerjisidir

Çağımızın en önemli sorunu olarak gördüğümüz depresyona, dünyanın en büyük enerji kaynağının etkisiyle bakmak gerek. İnsana çevresini gösteren, okyanuslardan oksijen salgılatan, ağaçlara ısıl dengeyi ayarlattıran, ekosistemin en temel enerji döngüsü olan güneş, insan içinde duygusal döngünün en önemli kaynaklarından birisidir.

 

Mevsimsel duygudurum bozukluğu; tekrarlayan, ataklar halinde gelen, depresif periyotlar gösteren bir hastalıktır. Buradaki atağın şeklini bazen depresyon dışında  manik atak ya da biraz daha hafif şekilde görülen hipomanik atak olarak görülebilir.

 

1984 yılında tanımlanan bu hastalık üzerine çeşitli çalışmalar yapıldı. Çalışmalarda seyehat eden hastalar gözlemlendi, kuzeye ve güneye seyehat eden hastaların duygu durumlarında değişimler gösterildi. Güneye doğru göç eden bipolar hastalarda duygudurumda iyileşme gözlemlenirken kuzeye doğru göç edenlerde kötüleşme durumu gözlendi. 

 

11 bipolar hasta üzerine ışık tedavisi uygulandı, yedi gün süren parlak ışık altında terapi gören hastalarda çeşitli yanıtlar oluştu ve atakları tedavi edildi, bu hastalardan birisinde atak o sürek içerinde tekrarladı.

 

2013 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından revize edilen hastalık kriterleri listesinde 5. versiyonu içerisinden çıkartılma kararı alındı.

 

Bu hastalık için kış ve sonbahar ile yaz ve ilkbahar dönemleri atakların içerildiği, genel olarak bir önceki yılda da bulguların var olduğu, kış aylarında atipik depresyon bulgularının ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Kış atağında genellike çok uyuma konuşmama, karbonhidrat tüketme konusunda iştahın açılması ön planda iken yaz atağında tipik depresyon semptomları görülür, iştah kaybı, uyumama gibi.

 

Hastalığı ortaya çıkartan en önemli şey sirkadyan ritm yani döngüsel durumlardır. Bu noktadaki en önemli verilerden birisi uzun gece ve kısa gündüz olan dönemde parlak ışık ile yapılan tedavilere pozitif sonuç veren hastaların olmasıdır. 

 

Genellikle geçiş dönemlerinde geçikmenin beden üzerindeki etkisi olarak gözlemlense de beraberinde melatonin ve göz bölgesinden çıkan sinirlerdeki uyarı miktarının ataklar üzerindeki etkisi mevzunun ışık ile ilişkili olduğunu göstermektedir. 

 

Özellikle güneş ışığından üretilen d vitaminindeki azlık bu hastalığın gelişiminde önemli bir rol üstlenmektedir.

 

Hastalık hakkında ufak bir istatistikte bulunacak olursak toplumda her bin kişiden 4 kişisi hasta, ortala olarak kadınların erkeklere oranı ise 4 kat bulunmaktadır.   

 

Yabancı kaynaklardar için seasonal affective disorder olarak araştırılabilir.

Kaynak:

• American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2013.
• Rosenthal NE, Sack DA, Gillin JC, Lewy AJ, Goodwin FK, Davenport Y, et al. Seasonal affective disorder. A description of the syndrome and preliminary findings with light therapy. Arch Gen Psychiatry. 1984 Jan. 41 (1):72-80.
• Rohan KJ, Roecklein KA, Haaga D. Biological and Psychological Mechanisms of Seasonal Affective Disorder: A Review and Integration. Current Psychiatry Reviews. 2009. 5(1):37-47.
• Sohn CH, Lam RW. Update on the biology of seasonal affective disorder. CNS Spectr. 2005 Aug. 10 (8):635-46; quiz 1-14.