Review: Politik Ekonomi İlmihali

Politik Ekonomi İlmihali by Jean-Baptiste Say

My rating: 5 of 5 stars

Tanımlayıcı nitelikleri ile farkındalık oluşturan bir kitap.
İlk tanımı zenginlik, elde var olan bir değerin çokluğunu gösteriyor. Para ise takasın kolay hale gelmesini sağlayan bir değer olarak karşımıza çıkıyor.
İnsan tutkusu olan şeylere değer veriyor ve istediği şeylere ölçtüğü değer ile tüketmeye başlıyor. Bir şey üretmek, ürün oluşturmak, bir zenginlik ortaya çıkartıyor. Üretim endüstirisi bir şey üretmek ve şekil vermek temelli kuruluyor.
Bir başka tanım ise ticaret; en temel hali ile az değerli ürünü çok değerli olduğu bir yerde satmak. Ancak bunun için ortaya bir ürün çıkartmak gerekli.

Sermaye; biriktirilmiş değerdir. Taşınabilir veya taşınamaz olabilir. Üretimsiz tüketim yoluyla zenginleşir. 

Tüketim ise üretilmiş bir ürünün tahrip edilmesidir, üretimden fazla olamaz. Aradaki bu döngü değeri belirler. Tüketimin artması, üretimin azalması ürünün değeri ortaya çıkartır. 

Bazı şeyler yeniden üretime dayalı tüketimdir. Bu durum tüketilen şeyin değerini arttırır. Bir üründen yeni bir ürün ortaya çıkartmayı sağlar. 

Toprak bir araçtır, sermaye değildir. Artışı olmaz. Ancak üzerinde ortaya çıkan mülkiyet, sermaye olur. Bu sayede değeri artar.

Fayda; bir ürünün temel niteliği olabilir. Bu ürüne duyulan rağbeti belirler. Üretim maliyeti bu sayede karşılanır ise ürün döngüye girer. Ancak ortaya çıkan felaketler ürünün fiyatını düşürür. 

Harcama zenginliği azaltmaz, tüketim zenginliği azaltır.

İnsanın bilgi birikimi ve yetenekleri devredilemez değerleridir. Mülkiyet haline getirilemezler.

Nominal fiyat; para veye ücretin ortaya çıkarttığı ürünün değeridir. Amortisman kaynağıdır.
Gerçek fiyat; bir ürünün paradan bağımsız değeridir, örneğin "bir vazo alabilmek için 2 ekmek vermek", vazonun veya ekmeğin fiyatı değişebilir ama birbiri arasındaki ilişki değişmez. Para miktarı nominal değeri değiştirsede, gerçek fiyatı değiştiremez.

Eskiden iyi yönetilen bankalar karşılığı olmayan banknot üretmezlerdi. Günümüzde düzen farklı boyutlar kazanmıştır. Kağıt para, sözleşmedir, karlışığı yoktur, alışveriş için yeterli karşılık olmayınca kullanılır, takasın yerini almıştır.
Devlet'in denetimi özgürlükler ve tüketicinin zarara uğramaması içindir. Tekelleşmelerden ve işçinin hakkının korunmasını sağlamak amaçlanır.

View all my reviews

Review: Sevgi Masalı

Sevgi Masalı by Samad Behrangi

My rating: 4 of 5 stars

Eski günlerden kalma 2 masalı anlatan hoş bir kitap.

Diyarın birinde daha çocukluktan kendini diğer insanlardan üstün gören birisinin büyürken dünyadan kopuşunu izliyor insan önce. Sonra o ego içinde ona değer veren birisini kaybedişini.
Kaybettiği o kişinin kendi hayatında yaşadıklarına dönüyor kamera, işte orada paylaşamayı görüyor insan. En kalın demiri kesebilecek kadar ince nezaketli olmayı, dünyadaki Laleler yok olmasın diye son tohumuna kadar kendini salmayı, bir güvercin olup uçmayı, bir at olup koşmayı, özgür olup aramayı öğreniyor insan.

Kendisine değen parmakların sahibini bile yok eden bir egonun adım adım eriyip, aynada kendini göstererek düzelmesinii izletiyor.

Samed Behrengi; İran asıllı Azeri öykü yazarı, şah yönetimi döneminde masal ve hikayeleri ile yönetime karşı koyan yazar 28 yaşında şüpheli şekilde Aras nehrinde ölü olarak bulunmuştur.


View all my reviews

Review: Şeytan

Şeytan by Kahlil Gibran

My rating: 5 of 5 stars

Kapitalizmin temelinde iki sömürü sistemi vardır.
1. İhtiyaçlar paradigmasını kullanmak
2. İnançlar paradigmasını kullanmak.

 

İnanç paradigmasındaki temel durumu tartışan bir öykü, zıtlıklar dünyasından gelmekte temeli. Bir bölgenin keşişi ile şeytan arasında geçen konuşma ve şeytan-din adamları arasındaki tarihi ilişkiyi anlatmış.

Eleştirdiği temel düşünce "din adamlarının şeytanın ortağı olduğu" düşüncesi değildir. Böyle anlayanlar büyük ihtimalle hayatı dümdüz görebilen "at gözlüklü" sınıfından bireylerdir.
Şeytanın ölüm anına denk gelen keşişin, onu düştüğü durumdan kurtarması, bunu yaparken şeytanın onu ikna ediş şekli ve "kurtarma nedeni", çıkar ilişkisinin hayatımızın en temel yerlerinden birisi olan, dini hayatımızda, inançlarımız içindeki yerini göstermektedir.

Hayatta bir inanışa sahip olmak kişinin tercihidir ancak inanış subjektif bir kavramdır, o subjectif veriyi insan kendisi şekillendirir. Ne zaman ki o veriyi başkalarına emanet ederiz, işte o zaman bu kitaptaki son ortaya çıkar, "Din adamı-Şeytan" işbirliği içinde farklı bir kapitalizm yaşarız.

View all my reviews

Yapay Zeka ve Tanısal Yaklaşımlar

 Günümüzün en büyük sorunlarından birisi olan hastalıkları tanımlamada "big data" ve "yapay zeka" kullanımının bir örneği yayınlandı. Wuhan ve Shenzen bölgesindeki hastaneler ve üniversitelerin ortaklaşa gerçekleştirdiği bu projede yapay zeka kullanılarak Covid-19 için bilgisayarlı tomografi ile ayırıcı tanı konulmaya çalışıldı.

Basit bir metod ile anlatacak olursak; hastaların akciğer dokusunda meydana gelen enfeksiyona pnömoni diyoruz. Başlıca bakteri, virüs ve mantar kökenli meydana gelen bu enfeksiyonların akciğer üzerinde bıraktığı etkiler birbirinden farklılık göstermektedir. Ancak bu farklılıklar doğrudan birbirinden ayıracak kadar net çizgiler ile ortaya konulamadığı için salgının başından bu yana tarama amacıyla tomografi kullanımı konusu tartışma sebebi olmuştur.

Kablosuz Ağlar ve İnsan Bedeni

 

Kablosuz ağ olan Wi-Fi; birçok akıllı cihazın birbirine bağlanmasını sağlayan bir teknolojidir. 2.4 GHz ve 5 GHz bandlarında radyo frekans yayarak iletişim kurar. Verilerin hem gönderilmesi hem de alınması konularında işlev gören, günlük hayatın her yerinde kullandığımız bir teknolojidir.

Radyo frekans temelli bu teknolojinin beden üzerine etkilerini çalışan birçok çalışma mevcuttur. Bunlardan bir tanesinden bahsetmek istiyorum.

Şiddet'e bakış açınızı sorgulayın!

Şiddetin şekli temelinde uygulanma yolu ile ayrılır, uygulandığı kişi ya da nesneye göre değil. Fiziksel şiddet, ruhsal-psikolojik şiddet, ekonomik şiddet, sosyal şiddet gibi. Bütün bu yıkıcı davranışların kime uygulandığından bağımsız zarar gören kişi bazen soyut (mesela depresyon gibi organik olmayan) bazen de somut (ekimozlar, kırıklar, açlık, susuzluk gibi.) sonuçlar yaşar.

Anlamı parçalamak olan bir kelimedir şiddet. Fiziksel, ruhsal, sosyal, ekonomik... Artık hangi yönden değerlendirmek isterseniz.

Review: Demiryolu Hikayecileri

Demiryolu Hikayecileri by Oğuz Atay
My rating: 5 of 5 stars

Aynı yerde kalan, hiç top sesi duyulmayan, günde bir iki trenin geçtiği, gece yarısı ekspressinde ufak dünyaların satıldığı bir hikaye...

İzbe bir yerde, savaş döneminde, peynir ekmek gibi satılan hikayeleri anlatan bir Oğuz Atay öyküsü. 3 hikayeci arkadaşın bir tren garında silik bir yaşantısının en gerçekçi halini gösteriyor. Hasta olan bir genç yahudi, bir genç kadın, bir kunduracı... Biriken ve sepetteki hikayeler... Genç kadının, ölü Yahudinin veya yazarın sepeti...

Güzel bir hikayenin farklı tadı var, bu da o güzel tadı olan hikayelerden.

View all my reviews

Review: Kırmızı Defter

Kırmızı Defter by Paul Auster
My rating: 5 of 5 stars

Amerikalı roman yazarı, döneminin güzel parçalarından bir tanesi olarak tamamladığını düşündüğüm bir kitabı yazmış.

Bölümler içinde farklı dünyaları okumayı öğreniyor insan. Gerçek yaşam öyküleri içide bazen bıçak sırtında kalan durumları bazen uçarı fikirleri görüyor.

İlk defa, Granta isimli bir derginin 1993 yılındaki 44. sayısında basılan bu hikayeler her bölüm içinde farklı bir duygu katmaktadır. İçerisinde 13 öykü buludnuran, özgün noktaları ile akıcılığını koruyan bu yazının her hikayesi farklı bir kovalamacaya sokuyor. Her sayfa hızlıca sonuca gitsin diye haller kuruyor insan.

View all my reviews

Korona Hakkında Kısalar

Sars-Cov2 dünyada ve ülkemizde pek çok kişinin ölmesine neden olan modern çağın pandemik bir sorunu olarak dünyayı kontrol altına almıştır. Bu yazıda bilimsel çalışmalar ile yayına dönüşmüş verilerden küçük satırbaşlarından Gebelik, yenidoğan, evcil hayvan, beyin ve sindirim sistemi üzerine etkilerini paylaşmaya çalışacağım.

Kolay VPN: Psiphon

Sansürden korunmak için farklı metodlara başvurmak gerekiyor. Bunlar arasında onlarcasını denedikten sonra bir tanesini beğendim. Açık kaynak kodlu bir program.

Engellemeler olmasın diye linki kendi drive'mdan paylaşacağım.

Windows, android ve ios temelli olarak VPN hizmeti verdiğini söyleyen sistem. Şimdilik windowsta memnunum. 16 mbitlik internetimde VPN ile 6 mbit geçiş hakkı alabildim. Benim için gayet hızlı bir durum olarak işimi görmekte.

Psiphon3 - Bulut Tabanlı VPN

Not: Link kısaltılmıştır, 3 sn bekleyerek ulaşabilirisiniz.

Fikirleriyle Etkileyen Yazar: Halil Cibran

 Amin Maalouf'a benzer hayatı ile aklıma gelir Halil Cibran. Lübnan asıllı, Amerikada yaşayan 1883'de doğmuş, 1931 yılında Newyork'ta hayata gözlerini kapatmıştır. Düşünce dünyasının derinlerine dalmasıyla ünlüdür. Mistik deriz ya hep, işte o mistik halinden öte sorgulayıcı yapısıyla ünlüdür (Sorgulamayan için o derinlik karanlıktır, adına da "mistik" dersen tadından yenmez.).

Hayata iki kelime eklese yeter becne "farkındalık" ve "kabullenme".

Önce kabullenme ile başlamak gerekli. Mesela evrendeki varlığımızı kabullenmeliyiz. Bizim için bir kum tanesi neyse, yıldızların yanında bir kum tanesi olduğumuzu hissetmeliyiz. Ya da birir atomun kum tanesi yanındaki boyutunu düşünmeliyiz. Görecelik arasında gidip gelen dünyada, nereden baktığına göre değişen bir durumdur büyüklük.

"Ne olduğumuzu bilmezken nasıl olmamız gerektiğini tartışmamız çok anlamsız." sözünde, kendimizi tanımamız gerektiği üzerine çok derin bir anlam içeriyor. Cibran kitaplarında farklı bir dünyayı gösteriyor bize.

Özgürlüğün en büyük sınırını çizdi bize Kum ve Köpük isimli kitabında. "Unutkanlık bir tür özgürlüktür." diyerek. "Aklı yavaş olana değil, ayağı yavaş olana; kalbi kör olana değil gözleri kör olana acıman şaşılacak şey doğrusu." sözlerinin içinde engelleri fark etmek gerekiği yatıyor. Her cümlesinde farklı bir noktadan yakalıyor hayatı.

Varlığın karanlıktaki sırrını açığa çıkartmak için Deli olmak gerektiğini anlattı bize. Sonra o çıkan sır ile Ermiş'in Bahçesi'nde sohbetler etti.

Bir bakıma çok şey kattı bize. Her okuduğumda daha çok şey katacağını düşündüğüm birisi olacak.

Andorid Cihazdan İkincil Ekran Yapma

Evde PC kullanırken bazen iki ekranım olsa daha rahat kullanırım düşüncesi oluştuğunda, gidip ikinci bir ekran almak istiyorum. Bunun iki temel sonucu oluyor; birincisi ortada fazladan bir ekran ve hacim var. Evin içinde yer kaplıyor ki bu sinir bozucu. İkincisi en alt kademeden de alsam bir para ödeyeceğim ve biliyorsunuz ki her şey fiyat olarak olması gerekenden çok ama çok yüksek.

Çözüm önerisi olarak aradığım şeyi sizinle paylaşmak istiyorum.

Benim bir tabletim var, zor anlarda mobil iş çözsün diye taşıdığım 10 inç boyutlu. Bu tablet ile pc arasında wierless olarak gerçekleştirdiğim bir bağlantı sayesinde görüntü aktarımı yapıyorum. Biraz gecikmeli de olsa aradaki iletişim sayesinde işim kolay olur.

Program olarak spacedesk isimli ücretsiz bir uygulama kullanıyorum. Üzerine tıklayıp dekstop versiyonunun "Server" olanını pc'ye kurup, ikincil ekran olanını android cihaza kurduğunuzda yapmanız gereken tek şey aynı ağa bağlanmış olmak olacaktır.

Review: Martı Jonathan Livingston

Martı Jonathan Livingston by Richard Bach
My rating: 5 of 5 stars

Jonathan Livingston, mükemmelliği anlatmış. Bir martı olmanın eşik olmadığını göstermiş.

Öykünün çok güzel bir yeri var, varlığını kırıp, var olmayı anlamaya başladığın o an. Bir şahin gibi kanatların yoksa, bir şahin kadar hızlanamazsın sözü sadece o hayali kıramayanlar için geçerli bir söz. İşte o denizin üstünde, balıkçı gemilerinden artan balıklarla beslenmek dışında bir hayatın olduğunu anlayan bir martının kırdığı çemberin sesi bu.
Uçabilen bir canlının özgününün farkında olmayışını hissediyor insan.
Her satırında farklı bir ton var. Mesela önce kendini tanımak, sonra yılmak, yıkılmak üzere olduğun dünyada, çöküntüne ulaşmak için bile hayallerinle geliştirdiğin yeteneği uygulamak en güzel adım. Bunu uygulamak yetmez, bir de onu anlatmak gerekli, paylaşmak gerekli, birlikte öğrenmek gerekli.
Daha öğrenecek çok şeyimiz var.

İşte bu denklem içinde bir çırpıda biten bir kitap daha. Yazarın otobiyografisinin farklı bir modeli olan bir kitap, taki bir gün kenarda köşede birisi bulup ona gösterdiğinde; "Bu benim metnim ama eski benin." dediği zamana ait.

"Cehaletimizi kırabiliriz, becerilerimizi, eteneklerimizi ve zekamızı kullanarak kendimizi bulabilir, kendimiz olabiliriz. En önemlisi, özgür olabiliriz! Uçmayı öğrenebiliriz!"

View all my reviews

Review: Hayvan Çiftliği

Hayvan Çiftliği by George Orwell
My rating: 5 of 5 stars

Başlangıcından sonuna kadar farklı tonlarıyla bir benzetme sanatı içeriyor. Kitabın içinde geçen temanın kahramanları, ortaya çıkanlar, durumlardaki değişimler modern yaşamın en güzel şekilde yansıması.

Distopya kitaplarından birisi olan bu kitapta da; sanayi devrimi sonrası değişen dünyanın tekelleşmesi ve bunun iyilik gözüyle yapılması anlatılıyor. Gücünün farkında olmayan insanların, kitap için hayvanların, yaşamı net bir şekilde ortaya çıkıyor.

En önemli tartışma noktası ise; denklemin sonunda çıkılan yer, gidilen yolu pek değiştirmiyor. Hedefe varmış her sorun aynı şekilde vücut buluyor.

View all my reviews