Dünya Sana Borçlu Mu?

Garip bir sorgulamanın kıyısında varlığımızı sorguladığımız bir güne uyandım desem yeridir. Sonra da kişiselleştirilmiş dünyamız içinde sıradanlıktan kopuk o uçuk ruhumuz bize bir şey getiriyor. Varlığımızın unutulmuş karşılığının temelinin yer aldığı hayat içinde iki konu ortaya çıkıyor.

Özel miyim?

Değerli miyim?

Kişisel veri güvenliğinde bireysel basamaklar

 Kişisel veri güvenliğinde bireysel basamaklar:

• Bilgisayarı ortamdan uzaklaştığınız zaman diliminde kilitlemeli, hassas veri bölgelerinde parola koruması yapılmalıdır.
• Güçlü parolalar kullanıp, düzenli değiştirmek gereklidir.
• Parolaları herhangi bir ortamda kayıt altında tutmamalı ve paylaşmamalıyız.
• E-mail ve otomatik indirmeleri hemen açmamak gereklidir.
• Ağ güvenliği kontrollü sağlanmalıdır, güvensiz erişimin engellenmesi gereklidir.
• Düzenli şekilde güncellenmiş olan anti-virüs uygulaması kullanılmalıdır.
• Güvenlik duvarı kullanımı: erişimlerinizi gerekli durumda sınırlandırmak zararlı yazılımları engelleyecektir.
• Önemli yazılım ve belgelerin yedeklenmesi ve belli aralıklar ile takibi önemlidir.
• Önemli dosya ve kişisel verilerin uygun arşivlenmesi ve hemen bulunmaması gereklidir.
• Önemli dosyaların imhası önemlidir. Çöpe atılacak veriler kullanılmaz hale gelmesi önemlidir.
• Çıktı işlemini kullanırken, ortak alanda yazıcıda beklememek gereklidir. 
• İş bilgilerinizi sosyal ağlarda yayınlarken veri güvenliğinize dikkat edin.
• Ofis içinde müşterilerin yanında olmak gereklidir.
• Telefon konuşmalarını yalnız ortamlarda gerçekleştirin. Bu sayede dış dinlemelerden korunursunuz.
• Telefon ve taşınabilir belleklerin güvenli şekilde saklanması önemlidir.
• Ulaşım kartlarınızı paylaşmayın. Kişisel kartlarınızın ve ulaşım noktalarınız kötüye kullanımı olabilir.
• Toplantı odalarını ve notları ortamdan çıkarken temizlemek, sonrasında gelecek olan veri hırsızlığını engelleyecektir.
• "Omuz sörfü" konusunda dikkat etmek, arkanızı kontrol etmek veri güvenliği için önemlidir.
• Şüpheli olayların hızlıca bildirilmesi önemlidir.
• Teknik bir uzmanın gerekli durumlarda sizi koruması için destek alın.

Review: Yaza Yolculuk

Yaza Yolculuk by Tomris Uyar
My rating: 4 of 5 stars

Tombis Uyar kaleminden çıkmış, dünya üzerinde özgürce gezen ve her telden ruha dokunan bir kadının gündelik yaşamını görmek hoş bir durum. Farklı tatları ile güzel bir bakış açısı katıyor.
Yazıda da dediği gibi, yaşlı şehirlerin yaşanmışlıkları da benzerdir, yaşayanları da...

Bu seferde yazarın yaşanmışlıkları benzerlikler içindeki farklılığı gösteriyor bize. Bu süreçte bir trende yolculuk yapıyorsun, bir sokakta arkadaşını bekliyorsun, bir barda taburede cin tonik yudumluyorsun belki ama sürekli yaşayabileceğin şeyleri tadan ve gösteren birisinden dinliyorsun.
Ufak bir farkla; özgür bir edebiyat yorumu...

View all my reviews

Modern çizimler için "Prompt"

Değişen dünyada komut sistemleri ile çizimler yapmak için geliştirilmiş bir çok web sitesi mevcuttur. Bu komut sistemine "Prompt" adı verilmektedir.

Prompt, yapay zeka sistemlerine talimat vermek için kullanılan bir metindir. Prompt, yapay zeka sisteminin ne tür bir içerik üretmesini istediğinizi veya ne tür bir görevi yerine getirmesini istediğinizi belirtir.
Kelimelerden çizimler üreten yapay zeka sistemleri için prompt, kullanıcının çizim için istediği şeyi açıklayan bir metindir. Örneğin, "bir kedinin çizimini yap" veya "bir dağ manzarası çiz" gibi bir prompt kullanılabilir.
Prompt, yapay zeka sisteminin üreteceği çıktının kalitesini ve özgünlüğünü etkileyebilir. İyi bir prompt, yapay zeka sisteminin ne yapması gerektiğini net bir şekilde belirtir ve çeşitli yaratıcı çıktılar üretmesine olanak tanır.
Kelimelerden çizimler üreten yapay zeka sistemleri için bazı örnek promptlar şunlardır:

• Bir kedinin çizimini yap.

• Bir dağ manzarası çiz.

• Bir unicornun çizimini yap.

• Bir çiçek bahçesinin çizimini yap.

• Bir hayalet gemisinin çizimini yap.

• Bir uzaylının çizimini yap.

• Bir fantastik şehirin çizimini yap.

• Bir gerçekçi portrenin çizimini yap.

Prompt, yapay zeka sistemine ne tür bir içerik üretmesini istediğinizi veya ne tür bir görevi yerine getirmesini istediğinizi açıklayan bir metindir. İyi bir prompt, yapay zeka sisteminin üreteceği çıktının kalitesini ve özgünlüğünü etkileyebilir.
Anahtar kelimelerden çizimler üreten yapay zeka sistemleri, kullanıcının verdiği talimatlara göre, metindeki anahtar kelimeleri yorumlayarak çizimler üreten sistemlerdir. Bu sistemler, genellikle büyük bir resim ve metin veri kümesi üzerinde eğitilirler. Bu sayede, metindeki anahtar kelimeleri anlamlandırabilir ve bunlara göre uygun çizimler üretebilirler.
Kelimelerden çizimler üreten yapay zeka sistemlerinden bazıları şunlardır:

• DALL-E 2: OpenAI tarafından geliştirilen bir yapay zeka sistemidir. Kullanıcının verdiği talimatlara göre, metindeki anahtar kelimeleri yorumlayarak gerçekçi çizimler üretebilir.

• Midjourney: Google AI tarafından geliştirilen bir yapay zeka sistemidir. DALL-E 2'ye benzer şekilde, metindeki anahtar kelimeleri yorumlayarak çizimler üretebilir. Ancak, Midjourney daha yaratıcı ve özgün çizimler üretme konusunda daha iyi olduğu söylenmektedir.

• VQGAN+CLIP: OpenAI tarafından geliştirilen bir yapay zeka sistemidir. Bir görüntü kodlayıcı (VQGAN) ve bir görüntü sınıflandırıcı (CLIP) kullanarak, metindeki anahtar kelimelere uygun çizimler üretir.

• Imagen: Google AI tarafından geliştirilen bir yapay zeka sistemidir. Metindeki anahtar kelimeleri yorumlayarak, 2D ve 3D çizimler üretebilir.

Bu sistemler, çeşitli amaçlar için kullanılabilir. Örneğin, sanatçılar ve tasarımcılar için yeni fikirler üretmek için, eğitim materyalleri oluşturmak için veya sadece eğlence amaçlı kullanılabilirler.
Kelimelerden çizimler üreten yapay zeka sistemleri, henüz geliştirme aşamasındadır. Ancak, bu sistemler hızla gelişmektedir ve gelecekte daha da yaratıcı ve kullanışlı hale gelecekleri tahmin edilmektedir.

Review: Erich Fromm-Yaratmayan İnsan Yok Etmek İster;Psikoterapistler Serisi

Erich Fromm-Yaratmayan İnsan Yok Etmek İster;Psikoterapistler Serisi by Kolektif
My rating: 5 of 5 stars

Freud tarafından ortaya konmuş fikirlere farklı bir bakış açısı olarak karşımıza çıkan bir durumun güzel anlatımı...
Erich Fromm tarafından Hümanist, varoluşçu psikanaliz geliştirilmiştir. Bunla ilgili olarak Erich Fromm tarafından bahsedilen önemli noktalar:
- Kültür bireyin şekillenmesini sağlayan önemli bir parçadır, dünya üzerindeki kriz göç savaş bireyin psikoloji ve sosyal karakterini değiştirir.
- Bireyin doğduğu yapı dinamiklerin belirlenmesini sağlar.
- Libido kişilik üzerinde çok etkili değildir. Mizaç tepkiseldir, karakter ahlaki kazanım ile yaşam içinde kazanılır.
- Libido toplum içinde şekillenir. Öncelikle aile başlar. Üretkenliği yani üretme duygusu ile meydana gelen hazzı tanımlar.
- Ulaşılabilir demokrat ve bürokratlar ülkenin ve dolayısı ile toplum ve onun parçası olan bireyin gelişimi için önemlidir.
- Hümanist ve şefkatli bir toplum oluşturmak, araç senin amaç olması gerekir.
- Vicdan kendi içine yerleştirdiği köle ağıdır, içeren gelmez, toplumsal bir baskıdır.
- Düşünmek günah işlemeye benzer insan bir kere tattı mı vazgeçemez
- Tüketici olmak ve üretici olmak insanlar için en önemli ayrımdır.
- Var olma süreci içinde tanımlamak ve sahip oldukların ile tanımlamak kişinin kimliğini belirlemesinde önemli bir yol almasını ve kendini bulmasını sağlar.
- Kimliği belirleyen unsurları seçince ve bunu kaybedince kendinden geriye ne kalır ?
- Sahip olduğunu kaybetme korkusu yüksek stres ve anksiyete için bir alt yapı ve bireyin kimlik değişimine neden olacak yapı meydana getirir.
- Kaybedince "ben neyim" sorusu ile birey kendini sorgular ve öz benliğini düşünür.
- Benlik algısını olmak deneyimine tanımlamak içsel melekler meydana getirir ve kaybetme korkusu ortaya çıkartır.
- Ekonomik sistemin temelini var oluş düşüncesi oluşturur, ihtiyaç fazlası üretim yani kapitalist yapı böyle başlamıştır. Satın alınan şeyler ile sınıf değişimi ve itibar kazanımı sağlanıyor.
- İyi eğitim gelecek planı için ön görülebilir bir durum meydana getirmekteydi. İtibar ve para kazanmak arasındaki ilişki eskiden iyi bir eğitim olarak belirlenmişti. Çağın getirdiği durum değişen bir durum ortaya çıkarmıştır.
- Gelecek bir ütopya değil distopya halini almaktadır. Bu durumu yaşamın her alanında görmeye başladık. İzlediğimiz filmler ve en çok satan kitapların yüzyıllar içindeki evrimi bunun önemli bir göstergesidir.
- Sistem değer üretmek için kaygan bir zemin içine ortaya çıkan sonuç nedeniyle, değer üretimi amacı kaybolmuştur.
- Tüketim toplumu aşk tarifini değiştirmiştir. Mutluluğun haz verici yapısını tüketime odaklayan bir hala gelmiştir.
- Kurgu dışı bakışta sadece ana odaklanmayı hedef edinmiştir.
- Kendine odaklı bir insan, ana odaklanmayı öngörmektedir. Çağın yeni dinidir.
- Haz odaklı tüketim her yönü ile seks odaklı ürünleri meydana getirmiştir.
- Mutluluk paylaşımdan artan bir duygu iken haz kişisel ve sönümlenen bir duygudur.
- İnsan yaşadığı toplumun ürünüdür.
- Hayat bir performans sahnesi değildir, özel ve özgündür.
- Ayna nöronlar, toplumsal bir yapıyı ve yapılanı seçmeyi sağlayan bir hal aldı
- Sahip olmak ile olmak aynı şey değildir.

View all my reviews

Profesyonel olmadan tanımlamak: #İstatistik 3

Serinin üçüncü metinde, bir durumu etkileyen çok faktörün SPSS kullanılarak nasıl yapılabileceğini ve bu bulguların nasıl yorumlanacağını anlatmak istiyorum. Yaptığım analizlerde, hastalık durumunu en çok etkileyen faktörün veya bir kişinin hastaneye yatmasını / bir durumun kötü bir sonuçla sonlanmasını ön görebilecek önemli faktörlerin analizini gerçekleştirmek için "Lineer Regresyon" analizi kullanmaktayız.

Merak edenler için serinin 2. yazısına buradan ulaşabilirsiniz.

Review: Dört Anlaşma: Toltek Bilgelik Kitabı

Dört Anlaşma: Toltek Bilgelik Kitabı by Nil Gun Don Miguel Ruiz

My rating: 5 of 5 stars

Kitap Toltek halkının bilgeliği ve temel yaşam felsefesi üzerine derin bir anlatım içeriyor. Amerika'nın keşfinden önce kıtada yaşayan Aztek öncesi önemli üç kültür yapısından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu uygarlık günümüzden 20 bin yıl öncesine kadar dayanır. İnşaat ustası anlamına gelen Nahuatl dilindeki Toltek sözcüğü kadim bir ırk ve yaşamın sırları üzerine günümüzde önemli paylaşımlarını barındırdığı bir kitaptır.

Meksikalı Kızıl derililer olarak yaşama bir ideolojik yaklaşım ve yaşam sanatı sunmaktadırlar. Dört Anlaşma kitabı, bu ildeolojik yapıyı günümüzde anlatan Don Miguel Ruiz tarafından güzel açıklamalar içermektedir.

Dünya dumanlı bir ortam, içinde bir rüyada yaşıyoruz. "Ben ışıktan olmuşum, ben yıldızdan olmuşum" sözleri ile bir insan kendini hissedebilir. Aynı evrenin tamamı için geçerli olan "her şe ışıktan oluştu" durumu gibi. Aslolanı arayan insan için "Gerçek biz, saf sevgi, saf ışığız." der Toltek öğretisi. "Herkes bir aynadır." düşüncesi ile, kendisini görür herkes çevresinde.

Günümüzde modern dünya bizleri bir rüya içine yiter ve bu da zihinsel fonksiyonlarımızın ehlileşmesini ve sınırlandırılmasını salar. Buna Toltek öğretisi gezegensel rüya veya toplumsal rüya denir.

Dikkat; algılamak istediğiniz şeyi ayrıt etmek için gerekli odaklanma ihtiyacıdır. Ancak insan hayatına giren inanç ve sonrasında koşulsuz inanmalar belli anlaşmalar ve baş eğmeler ile sonuçlanmaktadır. Sonuç olarak toplumsal rüya başlar ve insan ehlileştirir. İhtiyaç sistemi meydana gelir ve kendimizi, başka insanları yargıladığımız bir süreç başlar.

Toplum içinde bireyin özüne dönmesi korkutucu bir deneyim ve red edilme durumu olarak karşımızı çıkar, bundan dolayı kendimiz olmaktan korkarız. İnanç sistemi bir Yasa kitabı gibi zihnimiz içinde kalır ve herkesi-herşeyi yargılayan bir yargıç gelişir. Yasa kitabı içindeki varlığa karşı çıkan her şey solar pleksus bölgesinde yani karında bir rahatsızlık hissi meydana getirir. Devletin yasa kitabı ile toplum, bireyin inanç sisteminin geliştirdiği yasa kitabı ile de kişinin rüyaları yönetilir.

Bir hatanın bedelini kaç kez öderiz?

İnanç sistemimiz içindeki adalet arayışı bize en büyük özlem oluyor çünkü sahip olduğumuz inanç sistemi içinde adalet anlayışı mevcut değil. Zihin bir sis bulutu içinde kalmış vaziyettedir. Buna Toltek öğretisi mitote demektedir. Hindistan'da ise bu mitote maya olarak anılmaktadır.

Bu süreçte insan için en büyük korku olması gereken ölüm, aslında en büyük korku değildir. Asıl korku olan risk alma korkusudur. Kabul edilmemek, yeterince iyi olmamaktan korkar birey. Bu süreçte başkalarını da kendi mükemmellik anlayışımız içinde yargılamaya başlarız.

Hayatın içinde doyum ve hazzı aramak istiyorsanız, korku temelli dünya ile yaptığınız anlaşmaları ortadan kaldırmalısınız.

1. Anlaşma
Kullandığın sözcüleri özenle seç

Sözler bize Tanrı'dan gelen armağanlardır. Sözcükler bir insan olarak sahip olduğumuz en önemli araçtır. Bir tür büyüdür. Zihne ekilen bir tohum olarak hayatımıza girer. Sözcüklerin saf olması önemli bir niteliktir. Bu onları "günahsız" yapar. Kendini ret etmek ile günah başlar. Gerçek, ağzınızdan sözcükler ile döküldükçe arınırsınız ve özgürleşirsiniz.

Sözcükler büyüdür. Yanlış kullanım ile nesiller arasında aktarım görülür. Gerçeklik olmadığı sürece özgürleşemeyiz. "Dedikodu" kara büyünün kendisidir. Yanlış kullanılmış her söz ile cehennemde bataklığa saptanırız.

"Siz sözlerinizde saflığı ve gerçeği ifade ettiğiniz sürece, zihniniz kara büyüden gelen sözler için verimli bir ortam oluşturamaz."

2. Anlaşma
Hiçbir şeyi kişisel algılama

Etrafta gerçekleşen hiç bir şey kişisel değildir. Bireysel önemlilik veya kişisel algılamaya tutulmak bencillik durumunun en üst düzey örneğidir. Birisi tarafından dile getirilen ve size gösterilen bir yargı bile kişinin kendine ait duygu ve düşüncelerin ifadesidir. Bu düşünceleri bireysel algılamaya başladığınız andan itibaren, sizin duygusal yapınız onlar için artık çöplük haline gelir.

"Ben ne olduğumu biliyorum, kabul görmek, onaylanmak gibi bir ihtiyacım yok."

"Söylenenler sizin yaralarınıza dokunduğu için incinirsiniz."

Bireyin bakış açısı kendisi için kişiseldir. Korkusu bulunmayan insan için bir başkasının bakış açısı nedeniyle sinirlenmesi mümkün değildir. Korkusuz yaşanan bir hayatta, sevgi ile dolu duygulara yer olur ve çevredeki her şeyi sevmeye başlar birey.

"İnsanların size doğruyu söyleceklerini beklemeyin çünkü onlar kendilerine de yalan söylüyor."

Doğru seçimler yapabilmek için kendine olan güvenin önemlidir, başkalarının sözleri değil. Bu sayede kızgınlık, kıskançlık, fesat duygular silinir gider.

3. Anlaşma
Varsayımda bulunma

Varsayım teorilerimiz kişsiel algımızdır. Gerçeği duyamaya cesaret edemediğimizde veya açıklamadan korktuğumuzda hayatımıza varsayımlar girer. Soru sormak varsayımlara göre daha önemli bir çözüm yoludur. Bu varsayımlar ile çevremizle olan ilişkimizde farklı boyutlar elde ederiz; bir başkasının bizim için ne dşündüğü, hissettiği, nasıl bir yargıda bulunduğu veya sömürdüğü konusunda varsayımlar geliştiririz. Sevgiyi mazur görmek için ihtiyaçlar doğurur, haklı olmak için kendimize yalanlar söyleriz.

Kendimizi varsayımlardan kurtarmak istiyorsak, soru sormaya başlamalıyız. Açık ve net bir iletişim kanalı oluşturduğumuzda varsayımlardan arınmış oluruz. Varsayımsız bir iletşim özenli bir iletişim türüdür.

4. Anlaşma
Yapabildiğinin en iyisini yap

An, her an değişen bir durumdur ve asla "en iyi" elde edilemez. En iyi durum var olan andaki halinize göre değişir. Yaşamın her koşulunda ve her anında yapabildiğinizin en iyisini yapmak en doğrusudur. Bu da yaşamı dolu dolu ve yoğn yaşamayı sağlar. En iyisi yapılmış bir durumda Yargıç tarafından suçlu bulunma imkanınız olmaz. Sizi mutu kılar. aksiyon, hareketlilik ve dolulu yaşamak için bir adım atmış, canlı ve risk alan bir birey olmuş olursunuz.

Geçmişi özgür bıakıp "Teşekkür ederim Tanrım" diyerek yaşayabilmek şimdide olmaktır.

En iyisini yaparak "usta" oluruz.

Egzersiz yaparak bedenin iyi hissetmesini salarız.

"Düşebilirim ama güçlü ve zeki isem yine ayağa kalkabilirim."

Sevginizin ve öz saygınızın artması için dindar olmaya gerek yoktur.

Toltek Bilglerinin üçlüsü:

1. Farkındalık: kim olduğunu bilmek
2. Dönüşüm: ehlileşmiş bireyin özgüürleşmesi
3. Niyet: enerjinin dönüşümünü sağlayan bir yaşam faktörü

View all my reviews

Sessizliğin içinden bir müzik türü: Requim Misa

Bir müzik türü olarak    "Requim Mass" yada "Misa" Katolik kilisesi tarafından kullanılan ve ölüm döneminde saygının betimlendiği parçaları içeren bir türdür. 

Requiem Mass, Katolik Kilisesi'nde ölüler için yapılan bir dini ayin ve dualar koleksiyonudur. Bu ayin, ölen kişinin ruhunun Tanrı'nın huzuruna kavuşmasını ve ebedi huzura erişmesini dile getirir. Requiem Mass, ölen kişiye dualar, ilahiler ve diğer müzikal unsurlarla sunulur.

Requiem Mass, genellikle bir müziksel kompozisyon olarak bestelenir. Bu besteler, bir dizi koro, solistler ve orkestra için yazılan büyük bir müzik eseridir. Wolfgang Amadeus Mozart'ın Requiem'i, bu formatın en ünlü örneklerinden biridir.

Bölümler

Requiem Mass, geleneksel olarak beş bölümden oluşur:

• Introitus: Requiem adlı giriş parçasıdır. Bu bölüm, ölünün ruhuna huzur ve lütuf diliyor.
• Kyrie: Bir dua ve af dileme bölümüdür. Ölünün ruhuna lütufların verilmesi için dua edilir.
• Dies Irae: "Öfkenin Günü" anlamına gelir ve en dramatik bölümdür. Ölümün korkuları, yargı günü ve kıyamet temalarını işler.
• Offertorium: Ölünün ruhunun Tanrı'ya sunulmasını dile getirir. Kurtuluş ve bağışlanma konularını içerir.
• Communio: Son bölüm, ruhun ebedi huzuruna ve Tanrı'nın lütfuna kavuşmasını ifade eder.

Requiem Mass, koro ve solistlerin seslerinin yanı sıra orkestra eşliğinde icra edilir. Bu müziksel kompozisyonlar, ölümün kederini, bağışlanma ve kurtuluşun umudunu ve Tanrı'ya yönelik derin bir dini deneyimi ifade etmek için yoğun ve etkileyici bir müzikal dil kullanır.

LACRİMA

Requiem Mass'i, Mozart'ın derin duygusal ifadesini ve müzikal yeteneklerini yansıtan etkileyici bir müzik eseridir. Eserin özelliği, içtenlikli bir dini deneyimi müziğe dönüştürmesi, dramatik atmosferi ve çarpıcı koro ve orkestra düzenlemeleridir. Mozart, Requiem Mass'i için zengin bir müzikal palet kullanırken, keder, hüzün, korku ve umut gibi birçok duyguyu ustalıkla ifade eder.

Requiem Mass, Mozart'ın ölümünden sonra tamamlanmıştır ve tamamlama süreci bazı gizemlerle çevrilidir. Mozart, eserin tamamını bitiremeden öldüğü için tamamlama görevi öğrencisi Franz Xaver Süssmayr'a verilmiştir. Bu nedenle, Requiem Mass'i Süssmayr'ın tamamladığı bölümlerle birlikte Mozart'a atfedilir. Eser, Mozart'ın son ve en ünlü eserlerinden biri olarak kabul edilir ve derin duygusal etkisiyle dinleyicileri büyüler.

İnternette Özgürlük İçin Alternatif Bir Yöntem: SnowFlake

VPN ağlarının günümüzde çok etkin kullanılması sonrasında farklı yöntemler de bizim için önemli hale geldi. Bunla ilgili olarak dahili VPN ağı olan tarayıcılar ön planda olsa da toplumca sık tercih edilen bir yöntem de kişileştirilmiş internet ağı hizmeti veren VPN servisleri olarak ön plandadır.

Dahili VPN ağı olan tarayıcı önerileri:

• Opera
• Avast

Özgürlük için bir başka ağ da anonim hizmetin bir parçası olan TOR ağıdır. 2020 yılından bu yana hizmet veren yapının için "deepweb" mevcut ve bu sayede gizli, hızlı ve her şeye ulaşılır kılınan bir ağ mevcut.

Sansür durumuna ya da kontrollü geçişlere karşı bir diğer önlem ise Snowflake olarak karşımıza çıkmaktadır. İnternetin sansürsüz ilerlemesi için gereken yazılım paketidir. Geçiş için gerekli düğümleri sağlar ve kişiler üzerinden başka kurumlar tarafından meydana gelen engellemelerin aşılmasını sağlar ve temelinde Onion tarayıcılar için kullanılır. Bu sistem için TOR tarayıcısı üzerinden Snowflake yolunu kullanmak istenebilir. 

Android için Snowflake kullanmak: 

• Orbot indirin.

Programı aktif hale getirince önünüze basit bir ekran gelmektedir. "Köprüleri kullan" üzerinden köprü için kullanmak istediğiniz uygulamaları seçebilirsiniz. Ya da tüm programlar üzerinden kullanabilirsiniz.

Not: Tor'un kendisi bazı ülkelerde yasa dışıdır. İnternet gibi, her türlü içeriği iletebilir, ve bazı içerik türleri bazı ülkelerde yasa dışıdır.

Review: Kumpanya

Kumpanya by Sait Faik Abasıyanık
My rating: 5 of 5 stars

Klasik bir Türk öykü doktirini belirlemek istesek, bu konuda net bir örnek teşkil edebilecek bir halk edebiyatı örneği olarak önümüze çıkacak bir kitaptır. Bu kitabın sayfaları arasında, asırların değişimi içinde bir planlama hatası örnekleminde gönlü geniş insanların masadaki sohbeti, hayalleri, bu hayaller içindeki gerçekçi varlıkları var. Tüm bunların yanında şark kurnazı insanların bifiil müracat ettiği o çıkar temelli oyunları da.

Sait Faik için ise, satırları arasında halkın içinden kopup gelmiş o güzel nükteler ve olayların ilhamı var. Oturduğu yerden bir sahili, oradan bir meyhaneyi gözlesen. Yan masada bir şeyler yerken, o içip sohbet eden, sohbet ederken ya ülkeyi yıkıp yeniden kuran ya da iş kurup zengin olana denk gelirsin. İşte o ateşli ama gerçeklikten uzaklaşmış bakış açılarının içinde bir olay örgüsüyle sohbetlerini kalemindeki güçle kitaba aktarmış. O ekibin içindeki gerçekçi bakış açısını da asla unutmamış.
Kitabın diğer örnekleri de, her öyküsü içinde farklı bir diyarda gezen o güzellik dolu bakışları içermekte.

View all my reviews

Şeker Tüketimi İçin Bir Alternatif: Stevia

Stevia bitkisi

İnsan hayatı için farklı ve içgüdüsel bir yapı olan beslenme de seçimleri evrimsel niteliklerimiz belirlemektedir. Tatlı ve ekşi beslenme arasındaki en temel fark ise doğada sağlıklı veya bozuk gıda iç güdüsü üzerine yapılan tüketimdir. Günümüzde ise tatlı ihtiyacını gidermek için çeşitli yöntemle kullanılarak kaloriden korunma yoluna gidilmektedir. Ancak yapay tatlandırıcıların beyin ve sağlık üzerine etkileri bir kenara, doğal ve şu andaki araştırmalarda zararlı bir karşılığı görünmeyen farklı bir tatlandırıcıdan bahsetmek istiyorum.

Stevia, Stevia rebaudiana bitkisinin yapraklarından elde edilen doğal bir tatlandırıcıdır. Kalorisi ve düşük glisemik indeksi olmadığı için şekere popüler bir alternatiftir, bu da onu şeker alımını azaltmak isteyenler için harika bir seçenek haline getirir. Bu yazıda, Stevia'yı pişirme ve hamur işlerinizde kullanmanın bazı yollarını tartışacağız.

Tatlandırıcı İçecekler

Stevia kahve, çay, limonata ve hatta smoothies gibi çeşitli içecekleri tatlandırmak için kullanılabilir. İçeceklerinizi Stevia ile tatlandırmak için az miktarla başlayın ve beğeninize göre ayarlayın. Stevia'nın şekerden çok daha tatlı olduğunu, dolayısıyla daha az kullanmanız gerekeceğini unutmayın.

Pişirme

Stevia, fırınlamada şeker yerine kullanılabilir. Ancak, unlu mamullerinizin dokusunun ve kıvamının şeker yerine Stevia kullanılmasından etkilenebileceğini unutmamak önemlidir. Stevia'yı hamur işlerinde kullanmak için, Stevia için özel olarak geliştirilmiş tarifleri arayın veya istediğiniz tatlılık düzeyine ulaşana kadar şekeri kademeli olarak azaltıp Stevia'yı artırarak kendi tariflerinizle deneyler yapın.

Yemek pişirmek

Stevia ayrıca sosları, sosları ve sosları tatlandırmak için de kullanılabilir. Ekstra kalori eklemeden yemeklerine tatlılık katmak isteyenler için harika bir seçenek. Yine az miktarda Stevia ile başlayın ve tadına göre ayarlayın.

Yiyeceklerin üzerine serpme

Stevia, şeker yerine yulaf ezmesi, yoğurt veya meyve üzerine serpilebilir. Ekstra kalori eklemeden yemeğinize tatlılık katmanın harika bir yoludur. Tıpkı içeceklerde ve yemek pişirmede olduğu gibi, küçük bir miktarla başlayın ve damak tadınıza göre ayarlayın.

Stevia kullanırken ağızda acı bir tat kalmaması için yüksek kaliteli bir ürün seçmek önemlidir. Yüksek saflıkta Stevia özü kullanan ve ek dolgu maddesi veya yapay tatlandırıcı içermeyen bir marka arayın.

Sonuç olarak, Stevia çok çeşitli şekillerde kullanılabilen çok yönlü ve doğal bir tatlandırıcıdır. İçeceklerinizi tatlandırmak, sevdiğiniz tatlıları pişirmek veya yemeklerinize biraz tatlılık katmak istiyorsanız, Stevia sizin için harika bir seçenek olabilir. Bir deneyin ve damak tadınız için mükemmel tatlılık seviyesini bulmak için deneyin!

Review: Kızıl Veba

Kızıl Veba by Jack London
My rating: 5 of 5 stars

Jack London benim için farklı bir niteliğe sahip olan klasik eserlerin yazarıdır. Bu yazısında da farklı bir tat verdi.
2012 yılında hayatın içine giren bir enfeksiyon, sonrasında yıkılıp giden medeniyet ve o medeniyetin yıkılışı evresinde insanların içindeki ilkel benliğin nasıl açığa çıktığının farklı bir hayalini hissediyor insan. Bir yerde "Walking Dead" dizisi gibi hissettiriyor anlattıkları, sarhoşlar veya vebalı insanların parçalanması şeklinde. Diğer tarafta modern salgınlar içinde nasıl bir gelecek bizi bekliyor onu anlıyoruz.
Belki de son pandemi deneyiminde bu kadar büyük bir buhran yaşamadık, anarşi hakim olmadı, devletler kontrolü kaybetmedi. Ama olası bir anarşinin sonunda yıkılacak devletler, yıkılacak olan medeniyetin habercisi gibi.
Dünyanın yok oluşu sonrasında yeni bir çağın başlangıcını da böyle hayal edebiliriz. Bizim evcil hale getirdiğimiz tüm değerlerin doğadaki seçici dönüşümde yok olup gidecek aciz canlılar olduğunu fark etmemiz gerekli. Sevdiğimiz o köpek ve kediler ilk başta bundan nasibini alacaklar arasında, tarlalarda yetişen bitkiler, elektirk ve diğer tüm teknolojik dünya da bundan nasibini alacak.
Bir distopya kitabı mı yoksa psikolojik analiz mi bunu da okuyan kişinin düşünmesi gerekli.

View all my reviews

Araştırmada Yapay Zeka Kullanırsam: "Benötesi Psikiyatri"

Farklı bir yaklaşım yaptım ve daha önceden farklı şekilde değindiğim bir bilim dalı üzerine yapay zekanın internette bulduğu şeylerden ortaya çıkarttığı döküman oluşturmak istedim.

"Generative Pre-trained Transformer" olarak tanımlanan GPT'nin 3. versiyonu ile yaptığım konuşma sonrasında bana söylediklerini çevirip buraya ekliyorum:

ChatGPT için soru

 

Ustalık Gerektiren Hatıralar: Bibliyografi

Wan Shi Tong ve Jinoara, Last Air Bender

Zihin içinde bir dünyada, belki de hafıza sarayı içinde bir yeni odaya ihtiyacı olan insanlar için o odanın farklı bir döşemesini anlatmak üzeri geldim bugün.

Zihin sarayı, Sherlock gibi bir zekanın içinde kapıldı roman (dizi film) içinde bile büyük bir olay haline gelirken, dünya hafıza şampiyonları için önemli bir alan olmuştur. Legge ve arkadaşları tarafından yazılan bir makalede, anımsatıcı ve geri çağırıcı tekniklerin ailesel olarak gruplandırılması ile geliştirilmiş bu hafıza tekniğinden bahsedilmektedir.

Ben ise bu tekniğin bir başka noktasından bahsetmek istiyorum. Zihnimiz içinde yer alan kütüphaneden. En sevdiğin çizgi dizinin bile bir bölümünde geçen bu yapı, birilerinin dünyadaki her şeyi öğrenmek için kullandığı teknik olarak hayatımızın içinde yer almaktadır.

Doğada ve Bedende Olan: Alkol

Alkol; önemli bir organik içecek olarak hayatımızın her yerinde var olan bir maddedir. Bu madde, solunum olayının doğal sonucu olarak meydana gelir. Doğada bazı bitkilerde yüksek oranda olmak üzere her gıda türü içinde mevcut olan bir maddedir.

Marula ağacı

Öncelikle Afrika'da var olan ve hayvanların önemli bir uğrağı olan marula ağaçlarının meydana getirdiği marula bitkisinden yani "Sclerocarya birrae" isimli canlıdan bahsetmek istiyorum. Sert yapılı fresh bir meyve veren bu ağaç Afrika savanlarında yetişmektedir. Özellikle Batı Afrika ve Madagaskar bölgesinde yer alan ağaçlardan orta boyda hayvanlar için aranan bir meyve yetişmektedir. 

Bölgesel olarak öneme sahip olan bu bittik aslında bir kaç gün depo edilip fermantasyon sonrasında alkol üretiminde kullanılmaktadır. Alkol distile edildikten sonra bir de yağ elde edilerek bölgesel ekonomide önemli bir araç olarak görev almaktadır.

Peki ya savananın diğer misafirleri, onlar için ise öneli bir yemek gibi düşünülebilir. Bölgedeki zürafalar, gergedanlar, maymunlar ve filler için bu ağaçta yetişen meyveler önemli bir bir kahvaltı öğünü bile sayılabilir. Belli miktarda yedikten sonra etkinliği görülen bir hal almakta ve bunu bölgede çekilmiş videolarda görmekteyiz.

 

Bir diğer yandan alkol kültürel değeri olan ve günümüzde tüketimi devam eden bir üründür. Yapısı gereği beden içinde bir çok reaksiyonda yer alan, üretilen, harcanan bu madde aynı zamanda nörolojik etkileri ile sedatif bir yapı meydana getirmekte ve kötüye kullanıma neden olmaktadır.  

Bu yazımda yakın dönemde yayınlanmış olan ve alkol ile kanserler arasındaki ilişkiyi inceleyen Kore kökenli bir kohort çalışmasının sonuçlarını paylaşmak istiyorum. Yoo ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen bu çalışmadan 4513746 yetişkin bireyin takibi gerçekleştirilmiştir. Bu kişilerde alkol ve kanser arasındaki ilişki üzerine yapılan incelemede katılımcıların yılda 7,7/1000 kişilik kısmının yıllık olarak kansere yakalandığı saptanmıştır. Bu kişilerin %37,2'sinin alkol ilişkili olduğu saptanmıştır. 

Katılımcılar üzerinde yapılan karşılaştırmada, kullanılan alkolün dozu ile kansere yakalanma riski arasında bir ilişki olduğu saptanmıştır. Orta seviyede kullanan kişiler için bu oran 1,03 kat olarak bulunurken ağır kullanıcılarda bu oran 1,34 kat olarak glzlenmiştir. Buradan çıkartılacak en önemli sonuç orta ve ağır miktarda içicilerin alkol ilişkili bir kanser için risk teşkil eden grubun içine girecekleri yönünde. Bu kanserler ise sıklıkla baş boyun bölgesi, pankreas, rahim ağzı, safrakesesi, pankreaas, larinks kanserleri olarak tarif edilmiştir. En önemli ilişki ise özefagus kanserleri ile bulunmuş ve 3,66 kat risk teşkil ettiği gözlenmiştir.

Bu çalışmaya katılan 4,5 milyon kişi için ortalama yaş 53,6 olarak gözlenirken bu katılımcılar 2009 il 2011 yılları arasında çalışmaya dahil edilmiş ve ortalama olarak 6,4 senelik bir gözlem yapılmıştır.

 

Review: Korku

Korku by Stefan Zweig
My rating: 5 of 5 stars

Ünlü öykücünün farklı bir noktadan insan psikolojisini yakaladığı bir öykü olarak karşımızıa çıkıyor. Klasik bir arayış ve sonrasında gelişen yasak bir ilişki ve bunu fark eden bir sevgilinin kendi içindeki egoist cezasının bir insan ruhunu nasıl yıkıma götürdüğünün güzel bir anlatısı olarak gözümüzün önünde.
Hayatta elde edilecek her şeyi elde eden ruhun, yeni arayışları yıkıma doğru götürür. Ancak bu kitapta bir denklemi çok net hissediyor insan; yakalanma korkusu ve ceza korkusu arasındaki farkı.

Yakalanmak, anlık bir olayı yaşama olasılığı içinde, her an ruha işkence çektiren bir durum, sonsuz bir ızdırap haline gelen korku şeklinde ruhu kemiriyor. Bir itirafın tümk bu yıkımı durdurabileceği yerde, bir patlama ve olayın açığa çıkması da aynı sonu getirebilmektedir.
Diğer bir tarafta ise ne olduğundan bağımsız, nasıl olduğu ve sınırları belli olan bir cezanın korkusu mevcut. Sonunu bilen, sınırını bilen ruhun korkusu, yakalanma ve açığa çıkma sonrasındaki ızdırabı ile karşılaştırıldığında başlı başına bir hafiflik sebebi olarak görülmekte...

Bu kitabın satırlarında iki farklı perde gizli, ilki sonsuz veya sonlu iki korkunun ruha etkisi. İkincisi ise, kitabın ikinci karakteri olan avukatımızın insan ruhundan derinden anlamasıyla yaptığı o büyük olay. Ancak öyle bir noktada bitiyor ki hikayet, gerçek hayatın içinde en ufak bir hata ile ucu dönmez bir pişmöanlığın kollarından alacak olayları okuyorsunuz satırlarında.

View all my reviews

İnsanın Bedeni İçindeki Diğer Dostları: Mikrobiota

Mikrobiatanın dağılımı

Hayatın merkezinden bir konu ile gelmek istedim uzun zaman sonra. Bu sefer konumuz insan bedeninde bizimle birlikte yaşayan ve hayatımız içinde bir çok düzeni meydana getiren faunamız. Yani bağırsamız içinde, elimizin üstünde, gözümüzde, ağzımızda yer alan o yararlı ve dengeli organizmalardan bahsetmek istiyorum. Bunlara biz "mikrobiota" diyoruz. Bu canlılar bizimle birlikte mutualist bir hayatın parçası olarak hayatımıza giriyorlar. Bunu yaparken bizim onlara verdiğimiz gıdayı ve yaşam ortamını kullanıyorlar. Bizim için bulundukları bölgeyi bir milis güç olarak savunuyor, kimyasal ve gıda artıklarını düzenliyorlar.

Temelinde bakterilerin, mantarların  ve bazı arkea tiplerinin yer aldığı bir yaşam serüvenin parçası olarak önümüzde uzanmaktalar. Hatta öyle ki yapılan çalışmalar insanın bedenindeki canlı sayısının insan hücrelerinin 3 ila 10 katı arasında olduğunu söylemektedir (1,2).

Review: Kalbinde İyilik Biriktirenin Yolu Hep Açıktır

Kalbinde İyilik Biriktirenin Yolu Hep Açıktır by Devrim Yalkut
My rating: 5 of 5 stars

Aşkın son yüzyıllardaki karşılığı Mevlana ve Şemsin agapesi içinden yani tam dilimize çevirecek olursak "gönül dostluğu" içinden gelmektedir. Kelimelerin zaman içindeki devinimi, dilin canlı olması, yaşanan her organizma gibi zaman içindeki değişimi de bize başı şeylerin tam anlaşılması için o güne dönmemiz gerektiğini hatıurlatmaktadır.

İki dostun, birbirine sohbeti yani halveti ile şereflendirdikleri ömürleri, birbirlerine rüyalarından başlayıp, eşrafın sohbet mecsili dışında kalıp kıskançlığı içinde bir dostluğu/aşkın muhabbetini yıkışına kadar geçen sürede dünyaya bir çok iz kaldı.
Birisi mesnevi, birisi şiirleri...
O güzel satırlar arasında öğrenecek çok şeyimiz var.

View all my reviews

Review: 60 Dakikada Klasik Müzik

60 Dakikada Klasik Müzik by Ozan Tunca
My rating: 5 of 5 stars

- Sıkılmıyor musun?
- Ne buluyorsun?
Klasik müzik yapısını anlamanın farklı bir boyutu için tanımlayıcı bilgileri içeren bu kitap ve buradaki bilgilerden yola çıkarak topladığım bilgiler ile sizlere bir blog metni sunmak istiyorum.

Review: Ulu Ağaç

Ulu Ağaç by Susanna Tamaro
My rating: 4 of 5 stars

Yılların en uzun halini yaşayan o ağaçlardan bir tanesinin tohumunun toprağa düşmesiyle bir öykü başlıyor. Kaleme alan kişi, dünyanın kendi çevresinde dönüşünü hissetmeden güneşe göre anlatıyor hikayeyi...
Kar yağıyor, bahar geliyor, bir çubuk yeşeriyor, bir tohum büyüyor. Sonra gür bir ağaç oluyor. O ağaç ormanın tepesine kadar uzanıp dünyayı izliyor. İzlediği dünyada kadınlar ve erkeklerin ayrı ayrı niteliklerini anlıyor. İnsanların dünyasındaki yarışı, yaşamı, savaşı görüyor.

Sonra yuva oluyor. Göçmen kuşlara ve sincaplara. Gövdesi üzerinde bir dünya kuruluyor.
Bir gün savaş çıkıyor, bekleyenler dibinde ağlıyor.
Bir gün aşıklar geliyor, altında aşkını ilan ediyor.
Günlerin geçtiği bir devirde, insanlar uçan kırlangıçların varlığını, doğan güneşi unuttuğu güne gelince yani günümüz yaşamına gelince o ulu heybetli ağacı alıp oradan bir "noel" süsü yapmaya Vatikan'a götürüyorlar. İşte burada bir sincab bir güvercin ve dökülen yapraklar ile mucizeye adımı gösteriyor bize yazar.

"Doğan güneşi kaçıran insanların, yeşil tapınağıdır ağaçlar. Altında emeklilik hayatı güdülecek dünyadır. Bir akan su bulup ayağını sokup, bir gölge bulup huzur için göç edilecek yerdedi ağaç. Bir tabutun çevresinde olması gereken değil, altında gömülüğ gidip, mezar taşı olması gerekendir ağaç."

Mucizeyi gerçekleştiren o küçük sincap, doğada bir dönüşün ilk adımıdır belki.

View all my reviews

Review: Görünmez Adam

Görünmez Adam by H.G. Wells
My rating: 5 of 5 stars

Bilimkurgu alanında farklı bir tadı olan kitap ve o tadı diğer kitaplarına da bulaştırmış bir yazar ile geçirilmiş güzel bir vakit olarak nitelendirilebilir bu kitap.

Jules Verne gibi birisinden hayal dünyamızı geliştiren kitaplar okuyarak bir dönem geçirdikten sonra, bunun üstüne modern bilim eğitimini almış kişilerin okurken içindeki derinlikte kaybolacağı özellikler içeren güzel bir kitap. Görünmezliğin anlatımı sırasında, "cidden bu böyle" diyerek gidiyorsun. Sonra bir yerde "evet bunu yapınca saydamlık oluyor" derken, bu adam o dönemin bir simyacısının anılarını anlatmış diyorsun.

Her bölümünde farklı bir durum olan kitapta bir de psikolojik yön var. Bilimsel olarak görünmezliği elde etmiş bir birey için, dünyadaki gücü ve o güç zehirlenmesinin meydana getireceği değişim nedir? Başta en ufak bir zarar verme isteği olmayan bir bilim insanının, korku imparatoru olma güdüsünü tetikleyen ve içgörüsündeki o kaybı/değişimi sağlayan olay nedir?

Güzel soruların eseri bir kitap.


View all my reviews

Profesyonel olmadan tanımlamak: #İstatistik 2

Korelasyon ve Regresyon Formülü

Bir seri yapmak için başladığım ilk yazıda " Profesyonel olmadan tanımlamak: İstatistik " başlığını kullandım. O yazıda genel hatlarıyla istatistikten bahsetmiştim, okuduğumuz bir metne/analize bakınca ne göreceğimiz konusu tartıştım.

Yazının devamı olarak ikinci bir yazı yazıp kendime bir not oluşturmak istedim. Bu yazıda temel istatistik analizleri içeren metinlerde, anlamlılığı belirtmek için sürekli karşımıza çıkan ve harfler ile simgelenen o değerlerin ne anlama geldiğini ve ne zaman bizler için anlamlı oldğunu aktarmak istiyorum.

Bir Çizgi Dizi, Bir Öğreti, Bir Analiz

2. sezon 19. bölüm Guru

Çizgi dizilerden öğrenecek çok şeyimiz var. Bu durumların bazıları içimizdeki dengenin nasıl olabileceği bile olabiliyor. Benim de severek ve defalarca izlediğim, her bölümünde farklı bir yer yakaladığım bir çizgi dizinin, bir bölümününden bir kısım paylaşmak istiyorum.

Avatar Aang yani Son Hava Bükücü'nün bir bölümünün analizini yapmak istiyorum.

Sezon 2, bölüm 19 yani "Guru" bölümünde Kuzey Hava Tapınağı'nda bulunan ve Aang'in avatar formasyonuna geçmesini sağlayacak durumun kontrolünü anlattığı bölüm.

Guru Patik yani Keşiş Gyatso'nun arkadaşı ile buluşma zamanı gelmiştir.  Bu buluşmada döngünün devamı için Aang'e kendini kontrol etmeyi öğretiyor. Bende buradaki metaforlar üzerine paylaşım yapmak istiyorum.

  

Melatonin'e Bilimsel Bakış #Uyku

Bir makale üzerinden melatonin ve etkilerini anlatmak istiyorum.

Melatonin bir hormon olarak insan bedeninde uyku ve uyanıklık arasındaki düzeni sağlar. Beynin ortasından salgılanır. Epifiz denilen bölgeden. Bu uyku ve uyanıklık düzeni yani insan bedeninin sirkadyen ritmi başlı başına bir dengenin ilk adımıdır. Bu denge içinde sizin kan basıncınız, stres faktörleriniz ve bazı ağrı bozukluklarını da taşımaktadır.

İnsan bedeni için uyku hormonu

Çalışma koşulları dünya genelinde farklılıklar gösterirken, biz insanların uyku düzenini bozacak çalışma koşulları içindeki değerlendirmesini tariflemek istiyorum.

Shift düzeni ile yapılan ve hemşirelerin takip edildiği bir çalışmadan bahsedeceğim (1).

İstatistikler Başlığında Ölüm

Biz canlılar için hayatın doğal ritminde bazı "köşe taşı" noktaları mevcuttur. Bu noktalar içinde hayatımızda başlangıçlar, dönüşler, bitişler gerçekleşir. Bu yazımda o dönüm noktalarından bazılarına hem geleneksel, hem sanatsal hem de bilimsel bakış açısı altında değinmek istiyorum.

Devinimin en hızlı akışı içinde "hayat" bize verilmiş mucize ile başlıyor. Bir döllenme olayında, dünyadan aya yürüyen "sperm" ile seçilimin ilk hamlesi başlarken, yumurtanın dışındaki o çelik katman olan "zona pellucida" yı delip içeri girişi, orada yeni bir hücre çekirdeği, sonra hücre, sonra hücreler ve katmanlar oluşturup, bir tüpün içinden rahmin içine geçip orada tutunması ile başlıyor bu macera. Maceranın her döneminde farklı bir dünya var. Daha yolun başında en ufak hata "nakavt" ile sonuçlanıyor. Yoldaki sorunlar kusurlar doğuruyor ve zamanı geldiğinde "sağlıklı bir bebeğin" dünyaya gelmesi dediğimiz olay gerçekleşiyor. Annenin yaşından, babanın beslenme düzenine varıncaya kadar değişen bu denklede, anne karnından sağlam çıkan bebek oranı %97 olarak hesaplanmıştır. Hayatın ilk savaşı burada verildi.

Şimdi ise istatistiklerin %100'ü verdiği ikinci kısım üzerine konuşmak istiyorum: "ölüm".

Ölümü Hatırla